Yönetsel Duygusal Zeka: Duygusal Zekaya Kurumsal Bir Bakış

“Özellikle iş dünyasında; çalışanların iş tatmini, iş performansı ve kurumların başarısını inceleme süreciyle ilgili yapılmış araştırmalar, duygusal zekanın insanların iş hayatındaki yerinin ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.”

İnsan zekası, yüz yılı geçkin bir zamandır bilimsel araştırmaların konusudur ve bilim dünyası gündemindeki yerini her zaman korumuştur. Zeka, sürekli değişim ve gelişim halinde olan dünya düzeninde, birçok bilim insanı tarafından farklı yaklaşımlarla ele alınmıştır. 80’li yılların başında Gardner (1983) tarafından geliştirilen çoklu zeka anlayışı, bize zekanın tek bir boyutu olmadığını gösterirken; Coleman (1996), duygusal zeka(EQ) kavramına dikkat çekerek, onun en az klasik zeka kuramlarının benimsediği zeka (IQ) kadar önemli olduğunu belirtmiştir.

Derinlemesine olmasa da, zekanın hayatımızdaki yerinin ve öneminin, okul, iş ve sosyal yaşantımızdaki etkilerinin hemen hemen herkes farkındadır. Fakat duygusal zeka (EQ) hakkında ne kadar bilgi sahibiyiz? İnsanların, kendilerine veya başkalarına ait duyguları anlayabilmesi ve en önemlisi bu duyguları yönetebilme becerisi olarak tanımlayabileceğimiz duygusal zeka, son yıllarda oldukça popüler bir kavram haline gelmiştir. Performans, kültür, öğrenme, çalışma hayatı, sosyal uyum, liderlik gibi birçok kavramla ilişkisi merak edilmiştir ve araştırma konusu olmuştur.

Özellikle iş dünyasında; çalışanların iş tatmini, iş performansı ve kurumların başarısını inceleme süreciyle ilgili yapılmış araştırmalar, duygusal zekanın iş hayatındaki yerinin ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. Yönetsel Duygusal Zeka ise tam olarak bunu açıklayan bir kavramdır ve iş hayatında duygusal zekanın rolünü ifade etmektedir. Kişisel yeterlilik (Kişisel farkındalık, özdenetim, motivasyon) ve sosyal yeterlilik (empati, ilişki yönetimi) kapsamında yönetsel duygusal zekanın ölçüldüğü bir araştırmanın sonuçları gösteriyor ki; bireylerin performansı, iş tatmini ve çalıştıkları kurumun genel başarı durumu ile duygusal zeka arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki vardır. Yani, iş dünyasında çalışanların yönetsel duygusal zeka düzeyinin yüksek olması, başarıyı da beraberinde getirmektedir.

Yönetsel Duygusal Zeka Nasıl Geliştirilebilir ?

Duygusal zekanın kurumsal hayatla ilişkisini irdeleyen yönetsel duygusal zeka düzeyinin yüksek olduğu bireylerde gözlenen kişisel ve sosyal yeterliliklerden bazıları şunlardır:

Kişinin kendi özel düşünceleriyle diğer insanlardan ayrı bir birey olarak var olduğunun bilincinde olması ve kendi hislerinin, becerilerinin farkında olarak karar verme veya harekete geçme aşamalarında bu farkındalıkla aksiyona geçebilmek.
İnsanların hangi durumlarda, neyi neden hissettiğini anlayabilmek ve bu hisleri nelerin meydana getirdiğini fark edebilmek, kendi duygu ve düşüncelerinin, yaptıklarının ve söylediklerinin bilincinde olarak duyguların performansı nasıl etkilediğini görebilmek.
Kişinin kendine değer vermesi, becerilerinin farkında olması, gerektiği zaman riskli durumlara girip karar verebilme cesareti gösterebilmek.
Değerlerinin ve hedeflerinin bilincinde olabilmek.
Yıkıcı güçler ve duygularla başa çıkabilmek ve sıkıntılı duyguların üstesinden gelerek bütünlük içinde, paniğe kapılmadan, baskılı durumlarda dahi işine odaklı kalabilmek. Karşılaşılabilecek engeller ve aksiliklere rağmen iyimser bir tavır sergileyerek sorunlarla başa çıkabilmek.
Doğruluk ve dürüstlük ilkeleri içerisinde, etik kurallar dahilinde bağlı olduğu kurumun misyonu ve vizyonuna uygun hareket edebiliyor olmak.
İlişki kurduğu diğer insanlarla empati kurabiliyor olmak, onların düşüncelerini ve bakış açılarını gözeterek hareket etmek ve gereken durumlarda anlayış gösterebilmek. Ayrıca bu kişilerin gelişimlerini takdir etmek, gerekli durumlarda işe yarar geribildirimler yapmak ve kişinin gelişimi için neye ihtiyaç duyduğunu tespit edebilmek.
Kişilerarası çatışma veya anlaşmazlık durumlarında ilgili konu ile alakalı görüşmeler yapmak ve sorun çözebilmek.
Yönetsel duygusal zekanın öneminin ve gerekliliklerinin kavranması için bireyler bilgilendirilmeli ve eğitilmelidir.
Yönetsel duygusal zekanın ölçümünün yapılması ve sonuçlarının paylaşılarak, kişiye güçlü yönleri, eksik ve zayıf yönleri açıklanmalıdır.
Bireylerin gelişime açık yönlerinin belirlenmesi ve geliştirilmesi için gerekli stratejiler belirlenerek eğitimler verilmelidir. Sonrasında da gelişimlerinin takibi yapılmalı ve desteklenmelidir.

Kaynaklar

Ural A., (2001). Yöneticilerde duygusal zekanın üç boyutu. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 3(2)

Mindeguia R., Aritzeta A., Garmendia A., Martinez-Moreno E., Elorza U., & Soroa G., (2021). Team emotional intelligence: emotional processes as a link between managers and workers. Frontiers in Psychology. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.619999

Sudak M.K., Zehir C., (2013). Kişilik tipleri, duygusal zeka, iş tatmini ilişkisi üzerine yapılan bir araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi 11(22) 141-165

Goleman D., (2011). Leadership; The Power of Emotional Intelligence. More Than Sound

DBE Kurumsal Gelişim Bölümü

DBE Kurumsal Ölçme / Değerlendirme ve Eğitim Merkezi
Bizi Arayın Eğitmenlerimiz