Sıkça Sorulan Sorular

Koçluk, en kısa açıklamasıyla soru sorma becerisidir. Ancak bu becerinin belli prensipleri ve ilkeleri de bulunmaktadır. Danışanınızı etkin bir şekilde dinleyip uygun soruları sorarak, ona ne yapacağını söylemeden ya da yönlendirmeden kişinin kendi yolunu bulmasını sağlama becerisidir. Koçluk bir ortaklık kurmak, danışanın ulaşmak istediği noktaya giderken yanında yürüyebilmektir.
Bu noktada ICF akredite bir koçluk okulunun eğitimini tamamlamış olan kişiler Profesyonel Koç olarak tanımlanabilir. Bunun dışında Yaşam Koçluğu, Sanat Koçluğu gibi branşlaşmaların bir ayırt ediciliği bulunmamaktadır.

Profesyonel koçlukta geçmişte yaşanan olaylar ve bunların bugüne ya da yarına etkilerine odaklanılmaz. Bunun yerine, gelecekte ulaşılması arzu edilen hedefler, amaçlar ve bu konudaki olasılıklar üzerine sorular sorularak, danışanın kendi kaynaklarını geliştirmesi ve kullanabilmesi, çözümlerini bulması sağlanır. Terapi ise, kişinin kendi çözümlerini bulamadığı veya bulsa da uygulayamadığı durumlarda geçmişteki engelleyici deneyimlerin etkisinden kurtulmak, iç görü kazanmak ve daha stabil bir duygu duruma ulaşmak için gereklidir.

Mentörlük tam anlamıyla bir usta – çırak ilişkisine benzer. Genellikle aynı kurumda, mevcut pozisyon için çalışmış deneyimli kişilerin işi ve kurum kültürünü aktarması ve bildiklerini paylaşması sürecidir. Profesyonel Koçluk’ta ise koç danışanın konuşmak istediği konunun uzmanı bile olsa, bildiklerini ve tecrübelerini anlatmaz. Koç cevabı vermek yerine, karşıdakinin bulmasını sağlayacak sorular sorar.

Danışmanlık, kurumlara ya da kişilere uzmanlık alanları çerçevesinde yönlendirici bilgi vermek, gerektiğinde süreçlere müdahale etmek gibi tanımları olan bir meslektir. Profesyonel koçluk ise yönlendirici, bilgi verici yaklaşımlardan uzak durarak, danışanın farkındalığını arttıracak sorular sorarak, onun harekete geçmesini sağlayan bir beceri ve meslektir.

ICF(Uluslararası Koçluk Federasyonu), 1995 yılında 70 gönüllü ile kurulan ve şimdilerde 20.000 üyesiyle profesyonel standartlara ulaşan stratejik bir organizasyondur. Koçluk mesleğinin hem etik hem de profesyonel standardizasyonundan sorumlu en yetkili kurumdur. Koçluk okullarının ICF akredite olması,  okullarının eğitim içerik ve saatlerinin ICF tarafından onaylanması ve belirli standartlara ulaştığının kabul edilmesi anlamına gelir. ICF akredite koç olmak ise, bu akredite okullardan eğitim almış, ICF’in öngördüğü sayıda seans yapmış ve sınavla koçluk yapması onaylanmış Profesyonel Koç olmak anlamına gelir.

ICF akredite okulların eğitimlerini tamamladıktan sonra 100 saatlik koçluk seansı yaparak ve  ICF’in açtığı CKA adı verilen sınavını geçerek, Profesyonel Koç unvanına sahip olabilirsiniz.

30 yıllık deneyimi ve çözüm ortaklarından aldığı güçle yıllardır Türkiye’de kurumlara ve bireylere hizmet veren DBE Davranış Bilimleri Enstitüsü, ölçme-değerlendirme, danışmanlık, eğitim ve terapi alanlarındaki uzmanlığını koçluk mesleğine de başarıyla aktaran bir kurum olarak öne çıkmaktadır.

Dünyaca ünlü, İngiltere merkezli TheFortonGroup ile koçluk alanında önemli bir işbirliği yapan DBE, deneyimlerini bireysel ve kurumsal koçluk alanına taşımıştır.

Ancak ne yazık ki ülkemizde pek çok kişi bu mesleği gerekli eğitimi almadan uygulamaya çalışıyor. Biz de DBE Davranış Bilimleri Enstitüsü olarak bize olan güven ile Koçluk Mesleğinin de en doğru şekilde yapılabilmesi için gerekli katkıyı sağlamayı hedefledik. Bu doğrultuda da ICF akredite FortonGroup Koçluk Eğitimlerini bünyemizde vermeye başladık.

Koçluk, doğru sorularla danışanın zaten bildiği cevaplara ulaşmasını ve performansını geliştirmeyi amaçlayan, danışan ve koç arasında kurulan bir iletişim metodudur. Koçluk terapi değildir, sorun çözmeye odaklanmaz ve belli bir psikoloji/psikiyatri eğitimi gerektirmez. Koçluk, danışmanlık da değildir ve danışana öğüt vermeyi amaçlamaz, yol göstermez, bilgi aktarmaz, öneride bulunmaz. Koçlukta ilerleme sorularla yapılır. Koç, doğru soruları sorar ve cevapları en etkin şekilde dinler. Koç, sorduğu soruların cevaplarını bilmez ve varsayımda bulunmaz. Koçluk, mentörlükden de farklıdır. Mentörlük, usta-çırak, abi/abla- kardeş gibi bir ilişkidir, işi bilen bilmeyene işi öğretir. Koç ise danışanına hiçbir bilgi aktarmaz, konuyu bilmesi de gerekmez. Bu nedenle profesyonel bir koç her konuda koçluk yapabilir danışanına. Önemli olan koçluk becerilerini kullanabilmesidir. Koç, soru sorma sanatında ustadır.

• Öncelikle koçluk alacakları kişinin (koçun) ICF (Uluslararası Koçluk Federasyonu) onaylı bir eğitimden geçmiş olduğundan emin olmaları gerekir.
• Bu meslek Türkiye’de henüz çok iyi denetlenmiyor. Şu an Türkiye’de koçluk eğitimi almamış pek çok kişi koç olarak çalışmakta ve koçluk prensiplerine aykırı, etik olmayan uygulamalarla danışanları yanlış yönlendirmektedir.
• Seçilecek koçun eğitim almış olmasının yanı sıra koçluk pratiğinin de ne kadar olduğu önem taşımaktadır. Bunu da koçun sahip olduğu koçluk ünvanından anlayabiliriz.
• Koçunuzu seçerken önceden belirleyeceğiniz birkaç koç ile ya da hizmet almaya karar verdiğiniz koç ile bir ön tanışma görüşmesi yapmanız faydalı olacaktır. Koçunuza tam olarak güvenmezseniz alacağınız hizmet sınırlı kalır, verimli olmaz.

Artık koçluğun ne olup olmadığı konusunda hepimiz anlaşıyoruz. Meslek örgütünün, koçların, eğitimcilerin ve koçluk hizmeti alan kurumların da ortak inancı; koçluğun, “danışanlarımızın-müşterilerimizin kişisel ve profesyonel potansiyelini artırmak, danışanın hedeflerini bulmak ve netleştirmek, danışanın kendi çözüm ve stratejilerini ortaya çıkarmak” olduğudur.

DBE Kurucu Başkanı Emre Konuk’un dediği gibi “DBE’de Psikoterapiyi hiçbir zaman “hastalıkları tedavi etmek” diye görmedik. Koçluğa da iş yerlerinde yalnızca verimi artırmak için kazanılacak bir beceri seti olarak yaklaşmadık. Koçluğun arka planında 1960’ların İnsan Potansiyeli Hareketi (Human PotentialMovement), İnsan Hakları da dahil, Avrupa ve Amerika’daki sosyal değişimleri hedefleyen ’68 olayları yatar. Adı “koçluğa” dönüşmüş olsa da, DBE-Forton işbirliği, daha iyi bir dünyayı arzu eden, değerli ve anlamlı bulduğumuz bir yaşam biçiminin, ‘yönetici-çalışan’ ilişki tarzının dile gelişidir. Herkesin herkese bir şeyleri dayattığı, kimsenin kimseyi dinlemediği, anlamaya çalışmadığı, ötekileştirdiği ülkemizde bu yaklaşımın bir antitez oluşturduğunu düşünüyoruz. Yani, bu açıdan baktığımızda “koçluk yaklaşımı” bizim için bir sosyal sorumluluk projesidir.”

Koçluk bir meslek olarak çok yeni olmasına rağmen hızla gelişmekte olan, pozitif etkileri kısa sürede görülmeye başlanan, popüler ve merak uyandıran bir meslek oldu. Hatta bu popülerlik birtakım kişilerin eğitim almadan “koçluk yapma” iddiasıyla gündeme gelmesine ve hatalı uygulamalara neden oldu ne yazık ki.  Ancak yakın bir zaman önce Koçluğun, MYK (Mesleki Yeterlilik Kurumu) tarafından resmi olarak meslek ilan edilmesi ile standartları belli oldu ve Resmi Gazetede yayınlandı. Yasal bir zemine oturan koçluk mesleği nezdinde, zaman içerisinde denetimlerin artarak hatalı uygulamaların önüne geçileceğine inanıyorum. Koçluk alacak kişilerin de, bir koçta hangi kriterleri aramaları gerektiği konusunda bilinçlenmeleri ile yanlış uygulamaların yada eğitimsiz koçların sayısının azalacağını ümit ediyoruz.

DBE Davranış Bilimleri Enstitüsü’nün 35 yıllık terapi tecrübesi ile kökü çözüm odaklı terapiye dayanan koçluğu harmanlayan ve uygulanabilir, çözüm odaklı, pozitif ve ölçülebilir etkili davranış ve tutum değişiklikleri yaratan sonuçlara ulaştıran bir programdır.
Aynı zamanda 15 yıl önce TheFortonGroup tarafından yaratılan tek liderlikle ilgili ve ilk ICF tarafından akredite edilen koçluk programıdır.
FortonGroupProfesyonel Liderlik Koçluğu Modeli olan bir okul. Dolayısıyla Liderlik Gelişimime odaklı farklı ürün ve hizmetleri de var.
Hem çalışan bağlılığı hem de duygusal zekaya sahip liderlik için nöro-bilimde yapılan çalışmalar, başarılı kurumlar oluşturabilmede ve çalışanlardan en yüksek verimi almada, koçluk yaklaşımını sergileyen liderlerin değerini ortaya koyuyor.

Yaklaşımımız, insanların yapabileceklerinin en iyisini yapabilmelerini, güçlü takımlar kurmalarını, kültürel değişimi ve çalışan bağlılığını geliştiren duygusal zeka liderliğini desteklemektedir.

Forton Yöneticilere Akredite Liderlik/Koçluk Eğitimi, koçluk becerilerini güçlü bir iletişim aracı olarak kullanma ve liderlik yeteneklerini geliştirme amacıyla, performansı artırmak üzere tasarlanmıştır.
Yapılan çalışmalar, koçluk becerileri gelişmiş, duygusal zekâyı etkin şekilde kullanabilen liderlerin çalışma ortamında bağlılık ve aidiyet duygusu yaratabildiklerini, verimliliği ve inovasyonu sağlayabildiklerini gösteriyor.
Kısaca; DBE-Forton Koçluk Okulu, koçluk yaklaşımının iş ortamına entegre edilmesinde  ve duygusal zekayı daha etkin kullanabilen yöneticiler yetiştirilmesinde kurumlara destek oluyor.
Eğitimimizin yüzde 80 i uygulama içeriyor. Bu nedenle de max 12 kişi ile ve 2 eğitmen ile yapıyoruz eğitimi. Yetişkin öğrenme modellerine uygun olarak beceri öğrenmeye yönelik, birebir yaptırarak ve anında geribildirim vererek öğrenmeyi ve beceriyi geliştirmeyi sağlıyoruz.
Modelimiz öyle ki her konuda koçluk yapmanın anahtarını öğretiyoruz, siz eğitimi aldıktan sonra ister kariyer koçu, ister yönetici koçu, vb çalışabilirsiniz. Şablonik değil esnek bir model. Çok sayıda uygulanabilecek araç var, bu araçları her türlü durumda deneyip uygulayabilirsiniz.
Sınıf Eğitimlerinin dışında öğrenilen bilgi ve becerilerin pekişmesini ve deneyimlenmesini sağlayan supervizyonlar var. Supervizyonlar hem grup hem birebir anında geri bildirimli olarak yapılıyor.

Yeni normalimizde online her daim olmazsa olmazımız olacak.
Dolayısıyla Pandemi günlerinde de daha çok online eğitim, online koçluk seansları ve ücretsiz koçluklar gündeme geliyor. DBE olarak buna hızlıca adapte olduk ve online seanslar/ koçluk görüşmeleri yapıyoruz.
Online eğitimler ise İngiltere’de Forton merkezde senelerdir var bizde de aynı içerik ve uygulamalarla online yapılmaya başlandı.
Online versiyonunda da interaktif yapılıyor eğitim. Koçluk Eğitimlerimizde uygulamalar çok ağırlıklı, beceri öğretiyoruz çünkü. Bu yüzden bizim için önemli online platformda da uygulamaları yapmak ve eğitimi interaktif yapmak.  Aslında çok bir riski yok online olarak yapmanın, ancak bazı katılımcılar odaklanmakta zorlanabiliyor, bu nedenle daha fazla güne eğitimi. Bir tam gün bilgisayar başında olmak zor olabiliyor.
Birebir koçlukta ekstra bir risk yok. Birebir koçluk hala çok önemli - özellikle liderler ve yöneticiler için.
Biz özellikle Liderlik Koçluğu konusunda çok çalıştığımız için Liderlikle ilgili olarak bu dönemde liderliğin neye benzediğini düşünmede bir kayma oldu - “herkese uyan tek liderlik” artık doğru değil. İş dünyası değişti; liderlere yönelik talepler değişti ve değişmeye devam ediyor. Her lider, kendi tarzlarını kullanarak, kendi özel liderlik davranışlarını benimseyerek benzersiz bir şekilde başarılı olabilir. Bu nedenle, bunu yapmak, esnek ve çevik kalmak için bireysel, kişiselleştirilmiş, sürekli öğrenmeye / adaptasyona ihtiyacımız var. Koçluk, kitle eğitimine kıyasla bu öğrenme yaklaşımına çok uygundur.

Koçların ihtiyacı olan yeni yetenekler/becerilere baktığımızda: iş dünyası değişiyor bu nedenle daha fazla koçvari liderlere ihtiyacımız var, liderlerin daha kolektif, dolu ve cazip insanlar olması gerekiyor. Koçların ise koçluk yaparken bu stil için rol model olması gerekiyor. Koçların artık bilgi ve deneyimini paylaşırken daha cesaretli olması gerekiyor. Daha esnek ve adaptif olması gerekiyor.

Sanal iletişim, teknolojik yatkınlık, online platformlara ve çalışmaya kanalize olma becerisi çok kritik olacak.
Koçluk yaparken kullanacağımız becerilere baktığımızda pek çok beceri aynı olsa da birebirde başka online da başka beceriler de öne çıkacak. Mesela online uygulamalarda uyaranlar çok olabilir. Danışanı dinlemek, orada olmak daha zor olabilir, bunu pratik etmeli ve bu becerisini geliştirmeli profesyonel koçlar.
Sosyal zekaya ihtiyaç duyacak koçlar, duygusal zeka zaten vardı ama görmek bilmek de önemli olacak.

1. Koçluk, herkesin öğrenebileceği pratik becerilerden oluşur
2. Bu bir sohbet (iki yönlü veya çok yönlü-grup koçluğu) / karşılıklı görüşme, konuşmadır.
3. Bu yetkinlik ve etik kuralların çerçevesinde bir sistemdir aslında
4. Görüşmenin sonucunda kişi hem ileriye dönük aksiyon alsın hem de derin bir öğrenme yaşasın istenen bir görüşmedir. Yani derinlemesine öğrenmenin yaşanacağı bir görüşmedir.
5. Eşit bir ilişki ('ortaklık') üzerine kurulmuştur – Bu ortaklıkta cömert bir niyet vardır, ego freedir yani düşük ego lazımdır ve destekleyici olmalıdır.

Felsefik olarak böyle diyebiliriz ama pratikte de: Gerçekten dinlemek istemek ve gerçekten güveniyor olmak olmazsa olmazı koçluğun. Danışanın gerçekten yaratıcı, akıllı, becerikli, bilgili olduğuna güvenmek ve ona güçlü ve meraklı sorular sorarak alan açıp eşlik etmek

1. Farklılıklar her zamankinden daha açıktır (Koçluk, danışmanlık, psikoterapi ve diğer destek meslekleri arasında) çünkü koçluk rolü ve ilgili yeterlilikler konusunda daha açıktır. Diğer yöntemlerle “rekabet etmek” gerekmez; hepsinin farklı rolü ve amacı vardır.
2. Yeni yetkinlikler, örneğin koçlukta "ortaklık" konularına odaklanmayı keskinleştirmiştir. Ortaklık 2002'den beri Forton modelinde temel bir ilkedir - iş unvanı, pozisyon, statü, servet vb. ne olursa olsun "eşittir" ifadesi olarak.
3. Benzer şekilde - bugünün nörobilimi (neuroscience) sayesinde var olmanın değeri (ör. Dikkat, meditasyon, aktif dinleme ve benzeri) hakkında çok daha fazla şey biliniyor ve anlaşılıyor. Forton, baştan beri modelinin bir parçası olarak tam olarak var olma yönünü savunuyor.

Akredite olması için zaten tüm eğitimde etik işleniyor.
Bizim eğitimimiz 3 modülden oluşuyor. Eğitimin her aşamasında etik ve yetkinlikler koçluğun olmazsa olmazı olarak işleniyor.
Ayrıca 3. modülün son günü etik ve yetkinlikler üzerine uygulama ve anlatımlar yapıyoruz. Katılımcılara çalıştırıp anlattırıyoruz. Eğlenceli anlatım teknikleri kullanıyoruz. Katılımcıların iyice benimsemesi adına herşey yapılıyor. Zaten o kadar çok işleniyor ki tüm modüller boyunca farkında bile olmadan hepsini çok iyi öğrenmiş benimsemiş oluyorlar. Hem etik hem yetkinlikler için bunu söyleyebiliriz.

Koçluk yapmak isteği, yapabileceğiniz katkı/yardım/destek isteği ile ilgilidir.
Gerçekten bu işi seviyorsanız ve gücünü deneyimlediyseniz ve inanıyorsanız gönülden yapın bu işi. Gönlünüzü verin. Bu öyle bir iş. Her danışan bir hikaye, o hikayeyi yaşamak gerekiyor onunla beraber yürüyebilmek için.

İlk 3 öneri:

• Etik olmak
• Müşterilere/danışanlara değer vermek
• Devamlı öğrenmek

Bunların yanı sıra;

• Bütün öğrendiklerinizi aynı anda uygulayamayabilirsiniz, kendinize izin verin.
• Denemeye devam edin, bu iş kilometre işi.
• Öğrendiğiniz her araç/her yöntem her danışanda aynı sonuç/etki vermeyebilir, olasılıklar çerçevesinde yöntemlerinizi denemeye devam edin.

Yeni sertifikalı koçlar için de pratik yapın, pratik yapın, pratik yapın, ancak bunu yapmak için kendinizi ucuza satmayın. Yani sırf pratik olsun diye kendinizi ucuza satmayın, değerinizi iyi belirleyin.

Koçların da zaman zaman danışan olarak da koçluk hizmeti almaya devam etmesi önemli.  Bizim programımızda bunu tecrübe ediyorlar ve supervizyon alıyorlar zaten.  Bunu belli aralıklarla devam ettirmekte fayda var, mentorluk almak, supervizyon almak, hatta koçluk almak çok faydalı oluyor gelişim için.

Biz koçluk işine girerken çok düşündük, çünkü sektörde çok yanlış uygulamalar duyuyorduk, bu işi de doğru yapanlar olmalı dedik. Psikoloji mesleği ve terapi için de benzer tecrübemiz vardı, Türkiye’de ilk terapi yapanlardan biri ve mesleğin duayeni kurucumuz Emre Konuk biliyorsunuz.
Koçluk da çözüm odaklı terapiden geliyor, kökeni orası biliyorsunuz. Biz koçluk mesleğini de aynı saygınlıkla yapılması için elimizden gelen ve bildiğimiz tüm yaklaşımlarla araştırmalar, tanıtımlar, eğitimler vb gibi tüm imkanlarımızla yer aldık. Bizim pozitif psikoloji yaklaşımımıza en uygun, modelini çok bize yakın bulduğumuz Forton ile anlaştık ve yola onlarla devam ettik. Onların Türkiye bacağı olduk. Eğitimlerini aldık, Türkçeye çevirdik, eğitimcinin eğitimlerini aldık, öğrenmeye de her daim devam ediyoruz.
Bu arada artık öyle bir noktaya geldik ki kendi koç mezunlarımızı eğitmen ve koç olarak bünyemize katmaya çalışıyoruz.
Ülkemize koçluk mesleğini benimseyen, bu işi en doğru şekilde yapan yeni yeni koçlar yetiştiriyoruz. Koçluk mesleğinin doğru yapılması ve tanıtılması için de çalışmalarımız her daim devam ediyor.

Eğitimimizin yüzde 80 i uygulama içeriyor. Bu nedenle en fazla 12 kişi ile ve 2 eğitmen ile yapıyoruz eğitimi. Uygulamaları önce biz eğitmenler yapıp gösteriyoruz, sonra katılımcılar yapıyor… böyle devam ediyor eğitim.
Yetişkin öğrenme modellerine uygun olarak beceri öğrenmeye yönelik, birebir yaptırarak ve anında geribildirim vererek öğrenmeyi ve beceriyi geliştirmeyi sağlıyoruz.
Modelimiz öyle ki her konuda koçluk yapmanın anahtarını öğretiyoruz, siz eğitimi aldıktan sonra ister kariyer koçu, ister yönetici koçu, vb çalışabilirsiniz. Şablonik değil esnek bir model. Bunu o sağlıyor. Bir sürü araç var, bu araçları her türlü durumda deneyip uygulayabilirsiniz.
Gerçekten katılımcılarımızın deneyimlerini dinliyoruz, gerçekten öğrensinler diye birebir çok ilgileniyoruz.
Sınıf Eğitimlerinin dışında supervizyonlar çok önemli hem grup hem birebir anında geri bildirimli supervizyonlar yapıyoruz.
Supervizyonları tamamlamadan sertifikaları da vermiyoruz.

Birebir koçluk görüşmeleri online üzerinden yapılmaya başlandı, çok da olumlu gidiyor, böyle de gidecek görünüyor.
Eğitimlerimizin de online olarak aynı etkiyle / verimlilikle yapılmasını sağladık. Artık eğitimlerimiz de online yapıyoruz.

İç Koç: Kurumun kendi personeli ile kendi çalışanlarına sunduğu koçluk hizmetidir.

Dış Koç: Kurum çalışanlarına sunulan koçluk hizmetinin “outsource” edilmesidir.

ICF Türkiye'nin 2014 yılında IPSOS'a yaptırdığı araştırmaya göre Türkiye'de araştırmaya katılan kurumlardan toplanan geri bildirimlere göre;

• Kurumlar dış koçluk hizmetine maliyetinin çok yüksek olması nedeniyle daha tereddüt ile yaklaşsa da iç koçluk ve dış koçluğun birbirinin tamamlayıcısı olarak görüyor.
• Farklı sektörlerdeki büyük kurumsal şirketlerin dış koçluk hizmetini aktif olarak kullandıkları ve bazılarının kendi bünyelerinde de iç koçluk sunduğunun saptandığı araştırmaya göre iç koçluk maliyetsiz bir kavram olarak görülüyor.

Bugünün değişken ortamında, ancak iyi ilişkiler işgücünü bir arada tutabiliyor.

Sıklıkla söylenen şey; kişiler organizasyonlara katılır ama yöneticilerini terk eder. Organizasyonlar ne zaman ki koçluk becerilerine sahip koçvari yöneticiler yetiştirirler o zaman bağlılığı yüksek çalışanlar ile bugünün temel stratejik zorluklarını aşabilirler.

Yararları:

• Çalışan bağlılığının artması
• Personel devir hızının ve işe gelmemenin azalması
• Verimlilik ve performansın artması

Koçluk ve mentorluk genellikle insanların gelişiminde en etkin yöntem olmaktadır.

Koçluk için “yaşamı değiştiren” terimi yaygın olarak duyulur çünkü –genellikle de ilk defa- insanlar doğru dinlendiğini, anlaşıldığını ve değer verildiğini hisseder.